Lęki u dzieci w wieku przedszkolnym.
Lęk jest naturalnym elementem rozwoju dziecka i pełni funkcję adaptacyjną – pomaga unikać zagrożeń i radzić sobie z nowymi sytuacjami. Ważne jest, aby rodzice byli świadomi typowych lęków pojawiających się na poszczególnych etapach rozwoju oraz wiedzieli, jak wspierać dziecko w ich przezwyciężaniu.
Typowe lęki w wieku przedszkolnym:
3 rok życia
Dzieci w tym wieku mogą reagować lękiem na głośne dźwięki (np. odkurzacz, woda w rurach). Często pojawia się także strach przed dużymi, poruszającymi się przedmiotami (samochody), burzą, wiatrem, ciemnością oraz małymi zwierzętami (np. owadami). Może nasilić się lęk separacyjny, który pojawia się już ok. 7-9 miesiąca życia by później znowu dać o sobie znać tuż przed 3 urodzinami. Stopniowo zanika około 5 roku życia.
4 rok życia
Dzieci zaczynają przeżywać koszmary senne i odczuwać lęk przed ciemnością. Ich rozwijająca się wyobraźnia sprawia, że mogą bać się potworów lub innych wymyślonych postaci.
5 rok życia
W tym wieku lęk przed istotami nadprzyrodzonymi, takimi jak duchy, wiedźmy czy potwory, staje się bardziej wyraźny. Dzieci mogą prosić rodziców o sprawdzenie, czy pod łóżkiem nie kryje się potwór. Może także pojawić się obawa przed nieznanymi osobami oraz lęk związany z obawą o bezpieczeństwo bliskich np. czy mama wróci do domu.
6 rok życia
Pojawia się lęk przed stratą i śmiercią – dzieci pojmują już, że pewne rzeczy są nieodwracalne, dlatego boją się o siebie i o rodziców. Zadają dużo pytań z cyklu: „Co się dzieje po śmierci?", „Czy ty umrzesz?", „Czy ja umrę?". To bezpośrednio związane jest z kolejnym lękiem - o zdrowie. Od 5 roku życia, dzieciom towarzyszą lęki dotyczące możliwości uszkodzenia ciała. Stąd dzieci często boją się włamywaczy, wypadków samochodowych, porwań. Mogą również bać się gwałtownych zjawisk atmosferycznych. To wiek intensywnych lęków społecznych, związanych z odrzuceniem.
Jak pomóc dziecku w przezwyciężaniu lęków?
Wspieraj poczucie bezpieczeństwa – okazuj zrozumienie i akceptuj emocje dziecka, nie bagatelizuj jego strachu.
Czytaj bajki terapeutyczne – historie o bohaterach pokonujących lęki mogą pomóc dziecku w radzeniu sobie z własnymi obawami.
Wprowadź techniki relaksacyjne – ćwiczenia oddechowe i wizualizacje mogą pomóc dziecku wyciszyć się w trudnych momentach.
Organizuj zabawy oswajające lęk – poprzez zabawę można w bezpiecznych warunkach ćwiczyć strategie radzenia sobie z niepokojem.
Pozwól dziecku mówić o swoich lękach – rozmowy pomagają dziecku zrozumieć swoje emocje i uczą, jak sobie z nimi radzić.
Nie unikaj sytuacji lękowych – stopniowe oswajanie bodźców wywołujących strach pozwala dziecku zyskać nad nimi kontrolę.
Jeśli lęk dziecka jest bardzo nasilony i utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z psychologiem, który pomoże dobrać odpowiednie metody wsparcia.
Zapraszam do kontaktu:
Anna Mróz-Kaźmierczak, psycholog